W przemówieniu dr. Stanisława Tomkowicza, który 3 lipca 1911 r. witał w Krakowie
uczestników I Zjazdu Miłośników Zabytków Ojczystych („Pierwszego Zjazdu
miłośników ojczystych zabytków sztuki i historii”, 3 i 4 lipca 1911), padło
wiele ważnych słów, ale te szczególnie zapadły nam w pamięć: „Bywały już zjazdy
w zamkniętym kole konserwatorów, omawiające sprawy wewnętrzne niejako w ich
administracyjnym zakresie działania. Dzisiaj inna myśl, inna pobudka zjednoczyła nas
tutaj. Jest potrzebnem, aby urzędowi opiekunowie zabytków porozumiewali się ze sobą
dla wyjaśnienia zasad i dróg postępowania. Jednakże nie wieleby oni zdziałali, gdyby
nie znaleźli w kraju i w opinii publicznej poparcia, współdziałania i sympatyi, gdyby
na każdym kroku spotykał ich tylko opór, a chociażby tylko nawet sama obojętność.
Tą myślą powodowani postanowiliśmy tym razem nie zacieśniać naszego koła, ale owszem
rozszerzyć je odwołując się do wykształconego ogółu polskiego, do wszystkich
miłośników zabytków ojczystych. […] Wszyscy kochamy nasze pamiątki i zabytki ojczyste,
jako te przedmioty, w których wyraziła się nasza przeszłość, nasza kultura, nasza
historya. Wszyscy pragniemy ich ochrony. W tej wspólnej miłości wspólnych celów
jest nadzieja, że o porozumienie między nami trudno nie będzie” (Pamiętnik Pierwszego
Zjazdu miłośników ojczystych zabytków w Krakowie, nakład Grona Konserwatorów
Galicyi Zachodniej, Kraków 1912, s. 8-9).
Od wypowiedzenia tych kilku zdań minęło już ponad 110 lat, a mimo to – przyznacie
Państwo – ani trochę nie straciły one na aktualności…
A co w numerze?
Pełny spis treści publikujemy, jak zwykle, na sąsiedniej stronie. Tu powiedzmy tylko,
że przygotowane do druku i zgromadzone w tece redakcyjnej materiały czekają niekiedy
dość długo na publikację, ze względu np. na ich ponadstandardową objętość, jak w wypadku
mojego artykułu Przerwana kariera młodej sopranistki – ze wspomnień Elżbiety
Krasińskiej-Rudnickiej, zamieszczonego ostatecznie na stronie internetowej „Spotkań
z Zabytkami” w listopadzie 2021 r. Od tamtej pory artykuł ten, będący de facto zachętą
do podjęcia badań nad życiem i dorobkiem artystycznym Elżbiety Krasińskiej-Rudnickiej
przez muzykologów, doczekał się ponad trzech tysięcy odsłon i co najmniej kilku
pozytywnych opinii czytelników. Teraz publikujemy go w nieznacznie skróconej wersji
w papierowym wydaniu pisma (s. 14-21).
Godne są także uwagi artykuły zawierające niepublikowane dotąd ustalenia, a mianowicie:
Wędrówka pomnika księcia Poniatowskiego oraz rewaloryzacja oprawy roślinnej
przeddziedzińca Pałacu Prezydenckiego w Warszawie (s. 4-13), Elie Nadelman
przypomniany (s. 22-27) czy Zamek w Łące Prudnickiej (s. 32-36).
Z tekstów krótszych szczególnie polecamy felieton pióra Przemysława Jana Blocha
z Nowego Jorku, udostępniony nam uprzejmie przez autora, a pierwotnie zamieszczony
przez kolekcjonera na jego facebooku (https://www.facebook.com/przemyslawjan.
bloch), w którym omawia on dwa związane ze sobą zabytki ze zbiorów Fundacji Rodzinnej
Blochów w Nowym Jorku (s. 47-49) oraz – w Roku Jana Matejki 2023 – artykuł o niedawnej
wystawie w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach, gdzie pokazany został odnaleziony po
przeszło stu latach „Portret Marii Matejko”, starszej siostry malarza (s. 62-64).
Na koniec ważna wiadomość: począwszy od tego numeru wydawcą „Spotkań z Zabytkami”
jest Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków.
Wojciech Przybyszewski
Prenumerata
W 2023 r. ukaże się 5 numerów „Spotkań z Zabytkami”: 3 numery w formie dwumiesięcznika i 2 numery w formie kwartalnika, opracowanych w wersji papierowej oraz elektronicznej (w formacie PDF). Koszt rocznej prenumeraty wynosi: wersja papierowa – 192 zł, wersja elektroniczna – 90 zł, wersja papierowa elektroniczna – 265 zł. Koszty wysyłki krajowej pokrywa wydawca. Prosimy o dokonywanie wpłat na konto:
Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków,
al. Jerozolimskie 87, 02-001 Warszawa.
65 1130 1017 0020 1592 8120 0011
W przypadku chęci otrzymania faktury VAT, prosimy o przesłanie mailem danych do faktury na adres: redakcja@nikz.pl. Prosimy także o przesłanie na ten sam adres danych do wysyłki wersji papierowej, a w przypadku prenumeraty w wersji elektronicznej o przesłanie adresu mailowego, na który ma być wysłana wersja elektroniczna. Osoby i instytucje, które chcą uczestniczyć w losowaniu nagród w ramach Klubu „Spotkań z Zabytkami”, proszone są o podanie dokładnego adresu, na który ma być dostarczona wylosowana książka. Wszelkie pytania w sprawie prenumeraty, numerów bieżących lub archiwalnych prosimy kierować do NIKZ, e-mail: redakcja@nikz.pl.
Spis treści numeru 1-2, 2023
Od redakcji
Przegląd wydarzeń
Wędrówka pomnika księcia Poniatowskiego oraz rewaloryzacja oprawy
roślinnej przeddziedzińca Pałacu Prezydenckiego w Warszawie
Łukasz Przybylak
Przerwana kariera młodej sopranistki – ze wspomnień Elżbiety Krasińskiej-Rudnickiej
Wojciech Przybyszewski
SPOTKANIUA NA WSCHODZIE————————————–
Sokolec – potop, który nie nadszedł
Jarosław Komorowski
ZABYTKI W KRAJOBRAZIE————————————–
Zamek w Łące Prudnickiej
Jolanta Szczepańska
Z WARSZTATU KONSERWATORA————————————–
Konserwacja zabytkowych woluminów księgozbioru Ludwika Gocla
Piotr Popławski
ZBIORY I ZBIERACZE ————————————–
Zbiory bursztynu w Muzeum Zamkowym w Malborku
Katarzyna Kita
Spotkanie z książką: Fotorewolwer
Medale ku czci kardynała Mieczysława Ledóchowskiego
Stanisław Ledóchowski
Napoleon I bibliomanem
Przemysław Jan Bloch
Spotkanie z książką: Trzy eseje o Norblinie
Z WIZYTĄ W MUZEUM ————————————–
Precjoza wrocławskich bractw strzeleckich
Robert Heś, Piotr Oszczanowski, Jacek Witecki
Spotkanie z książką: Portrety osobistości polskich i z Polską związanych
Krakowski malarz Jacob Mertens z Antwerpii i jego dzieła
Krzysztof J. Czyżewski, Marek Walczak
„Od turnieju do karuzelu” – wystawa w warszawskich Łazienkach
Rzecz o rodzinie Matejków i odnalezionym po latach „Portrecie Marii Matejko”
Barbara Ciciora
Spotkanie z książką: Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae
Zabytek zbyteczny? Staropolskie Zagłębie Przemysłowe w fotografii Michała Sieradzana
Henryka Milczanowska
Spotkanie z książką: Sztuka w mundurze
ROZMAITOŚCI ————————————–
Wiedzieć więcej
III OKŁ. Spotkanie z książką: Pomniki Historii
