Rok 2023 Zamek Królewski na Wawelu rozpoczyna wystawą czasową prezentującą twórczość niderlandzkiego malarza Jakuba Mertensa (13 stycznia – 16 kwietnia 2023 r.). Pokaz „Z Antwerpii do Krakowa. Jakub Mertens i malarstwo krakowskie około 1600 roku” to wyjątkowa okazja do obejrzenia dzieł wypożyczonych z trudno dostępnych kolekcji, rozsianych po całej Polsce. Znaczna część prac prezentowanych na wystawie była znana do tej pory wyłącznie wąskiemu gronu odbiorców, a ich obecność na Wawelu pozwoliła na ukazanie Krakowa jako prężnego centrum artystycznego doby baroku.
Wystawa ma na celu przybliżenie twórczości malarza tworzącego w stolicy Królestwa na przełomie XVI i XVII w. O życiu i twórczości przybyłego z Antwerpii Jakuba Mertensa nie wiadomo zbyt wiele, choć znane są dokumenty poświadczające przyjęcie przez artystę obywatelstwa miasta Krakowa w roku 1595. Jedyny sygnowany przez niego obraz „Zwiastowanie Marii”, znajdujący się w Prałatówce przy Bazylice Mariackiej w Krakowie, charakteryzuje się wirtuozerskim traktowaniem szczegółów i fantazyjnymi pociągnięciami pędzla. Obraz stanowił główną część nastawy ołtarzowej, pierwotnie przeznaczonej do głównego kościoła parafialnego miasta. Na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu został on zestawiony z kwaterami pochodzącymi ze skrzydeł tej nastawy.
Prezentacja mało znanej twórczości pochodzącego z Antwerpii artysty jest okazją do ukazania inspiracji płynących ze stolicy Flandrii, jednego z centrów handlowych, finansowych i artystycznych ówczesnej Europy. Związki z tak ważnym ośrodkiem podkreślają oryginalne obiekty importowane z terenów Niderlandów, takie jak wykonana z wosku i tkanin jedwabnych płaskorzeźba „Opłakiwanie Chrystusa”, na co dzień przechowywana w kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Górze Kalwarii.
Kuratorzy wystawy: prof. dr hab. Marek Walczak, Krzysztof Czyżewski
„Spotkania z Zabytkami” są patronem medialnym wystawy.