W ramach siódmej edycji Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego 22 czerwca 2022 r. wręczone zostały nagrody za rok 2021. Uroczystość odbyła się w Muzeum Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornie na zaproszenie Marka Roeflera, wybitnego kolekcjonera i twórcy tego muzeum, laureata nagrody za rok 2019.
Villa la Fleur jest miejscem wyjątkowym na mapie polskiego muzealnictwa − kompleks muzealny, na który składają się dwa budynki i park rzeźb, a trzon prezentowanych tam zbiorów stanowi twórczość polskich i żydowskich artystów kojarzonych z École de Paris (Szkoła Paryska).
Nagrody za rok 2021 Kapituła postanowiła przyznać w dwóch z trzech przewidzianych w regulaminie kategoriach; przyznano również dwa wyróżnienia specjalne.
Kategoria: Dla instytucji – za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy; nagrodę otrzymało Muzeum Narodowe w Gdańsku za wystawę „Kolekcja, czyli wybór. Unikaty ze zbiorów Iwony Siewierskiej”.
Kategoria: Dla dziennikarza – za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego; nagrodę otrzymała redaktor Kama Zboralska za działalność publicystyczną popularyzującą kolekcjonerstwo oraz organizację wydarzeń z pogranicza sztuki i kolekcjonerstwa.
W kategorii: Dla pracownika nauki – za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich, nie przyznano nagrody ze względu na brak zgłoszenia kandydatur.
Wyróżnienia Specjalne:
Dr Jan Straus za wydaną w 2021 r. dwutomową książkę pt. Teraz okładka (wydawca Oficyna Kolekcjoner) oraz Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim za cykl wystaw kolekcjonerskich w ramach programu „6 Wielkich Kolekcji Z Okazji 600-lecia Miasta Mińsk Mazowiecki”. Prezentowane były kolekcje: Janusza Kuligowskiego (dawne pocztówki), Pawła Wąsowskiego (rzeźba), Mariusza Żyły (art déco), Izabelli i Artura Krzemińskich (dawna porcelana), Iwony Pleskot i Adama Łuczaka (sztuka współczesna) oraz Mariusza Dzienio (malarstwo i rzeźba).
W kolejnym punkcie uroczystości prof. dr hab. Wojciech Kowalski wręczył prezesowi Markowi Roeflerowi odznaczenie honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, przyznane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Podkreślając znaczenie Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” dla polskiej kultury, przewodniczący Kapituły, wybitny kolekcjoner, zasłużony dla odzyskiwania polskich dóbr za granicą, prof. dr hab. Wojciech Kowalski m.in. powiedział: „Nie można się nie cieszyć, że w siódmej edycji Nagrody mieliśmy interesujących kandydatów mimo pandemii i innych przeciwności losu. Oznacza to wciąż wzrastające zainteresowanie muzeów organizacją wystaw dorobku kolekcjonerów, który okazuje się nie tylko zawsze ciekawy, ale niejednokrotnie także imponujący. Trudno przecenić znaczenie tego faktu nie tylko dla rozwoju kolekcjonerstwa jako takiego, ale również w szerszym kontekście dla kultury polskiej. Wybitny muzealnik i wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Feliks Kopera mawiał kiedyś »kulturę narodu poznaje się po muzeach«”.
Z kolei przypomiknając patrona Nagrody, Feliksa Jasieńskiego, znawczyni jego kolekcji zgromadzonej w Muzeum Narodowym w Krakowie − dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik zwróciła uwagę, iż „wiedza i doświadczenie zdobyte w Berlinie, a przede wszystkim w Paryżu, z którym łączyły go także więzi rodzinne, nadały jego działaniom i kolekcjonerskiej pasji wymiar prawdziwie europejski. Zaangażowany w odbudowę życia kulturalnego w Polsce, Jasieński starał się stworzyć żywy ośrodek »nowej sztuki«: kolekcję-muzeum, łączącą dorobek polskiej i międzynarodowej awangardy, otwartą na najważniejsze prądy artystyczne epoki”.
Marek Roefler, mówiąc o znaczeniu dla kultury pasji kolekcjonerstwa sztuki, powiedział, „że rozbudowane i wyposażone w nowo pozyskane dzieła sztuki Muzeum Villa la Fleur jest ukoronowaniem jego kolekcjonerskiej pasji i przykładem troski wielu pokoleń kolekcjonerów o ochronę dziedzictwa narodowego”.
Informacje o Nagrodzie „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego. Na wniosek przedstawicieli środowiska kolekcjonerskiego Nagrodę w 2016 r. ustanowiły: Muzeum Narodowe w Krakowie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz Dom Spotkań z Historią w Warszawie. W kolejnych latach nagrody wręczane były: w Muzeum Narodowym w Krakowie (Sukiennice oraz Gmach Główny), w Pałacu Staszica w Warszawie, będącym siedzibą Archiwum Polskiej Akademii Nauk, w Domu Spotkań z Historią w Warszawie oraz podczas Warszawskich Targów Sztuki w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie.
Autorką artystycznego dyplomu dla laureatów Nagrody jest Luiza Berdak z Muzeum Narodowego w Krakowie.
Kapituła Nagrody: prof. dr hab. Krzysztof Pomian – honorowy przewodniczący, prof. dr hab. Wojciech Kowalski – przewodniczący, prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie – wiceprzewodniczący (do 2019 r. prof. dr hab. Andrzej Betlej), dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata – sekretarz, dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią w Warszawie, Marek Sosenko, założyciel Fundacji Zbiorów Rodziny Sosenków, mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych, Ryszard Kruk, redaktor portalu www.kolekcjonerstwo.pl.
Patron Nagrody i jego kolekcja, ofiarowana Muzeum Narodowemu w Krakowie. Nagroda jest formą uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane sto lat temu miastu Kraków, stanowią ozdobę kolekcji muzeum. Feliks Jasieński (1861-1929) swoją gromadzoną przez ponad trzydzieści lat kolekcję przekazał „Gminie stołecznego, Królewskiego miasta Krakowa” 11 marca 1920 r. Darowizna, na którą złożyło się ponad 15 tysięcy obiektów, nie licząc bogatego księgozbioru, stanowiła dla krakowskiego Muzeum Narodowego niezwykle cenny nabytek w zakresie malarstwa, rysunku i rzeźby polskiej końca XIX i początku XX w., z dziełami takich artystów, jak Malczewski, Wyspiański, Podkowiński czy Dunikowski, pozostającymi do dziś podstawą prezentacji polskiego „modernizmu” w głównych galeriach muzealnych. W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku, z niemal kompletnym oeuvre Piranesiego, Goi, Klingera i Redona, znalazły się plansze sygnowane przez „odnowicieli” polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin (bliskowschodnie kobierce i pasy polskie), a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami Hokusaia i Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy.
Laureaci Nagrody za lata 2015-2020
Dla pracownika nauki – za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich:
- 2015 – dr Dariusz Kacprzak za książkę Kolekcje Ziemi Obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej;
- 2016 – dr Kamila Kłudkiewicz za książkę Wybór i konieczność. Kolekcje arystokracji polskiej w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku;
- 2017 – Tatrzański Park Narodowy za wydanie pośmiertnie książki Adama Czarnowskiego O tatrzańskich pocztówkach;
- 2018 – Małgorzata Buchholz-Todoroska za książkę Meble Elbląskie z kolekcji Edwarda Parzycha;
- 2019 – dr Joanna Hubner-Wojciechowska za książkę Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik kolekcjonera (Wydawnictwo Arkady);
- 2020 – Anita Soroko, Rysunki artystów polskich z Muzeum Lubomirskich we Lwowie (Wydawnictwo Ossolinem, Wrocław);
Wyróżnienie – Radosław Kuty, TATRY i ZAKOPANE w ilustracji Walerego Eljasza-Radzikowskiego (Wydawnictwo Księgarnia i Antykwariat Górski „Filar”, Kielce).
Dla dziennikarza – za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego:
- 2015 – Janusz Miliszkiewicz, dziennikarz „Rzeczpospolitej” i „Gazety Giełdy Parkiet”;
- 2016 – Wojciech Przybyszewski; redaktor naczelny miesięcznika „Spotkania z Zabytkami”;
- 2017 – dr inż. Marek Jedziniak, twórca i redaktor portalu Katalog Znaków Pocztowych www.kzp.pl;
- 2018 – Weronika Kosmala, dziennikarka Pulsu Biznesu oraz portalu www.alternatywne.pl;
- 2019 – Rafał Kamecki, twórca portalu www.artinfo.pl;
- 2020 – Tomasz Kuba Kozłowski za serię internetowych prezentacji dedykowanych Kresom, zrealizowanych przy wykorzystaniu kolekcjonerskich zbiorów.
Dla instytucji – za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy:
- 2015 – Muzeum w Grudziądzu za wystawę „Kolekcja Aleksandra Kazimierza Wyrwińskiego”;
- 2016 – Muzeum Okręgowe w Toruniu za wystawę „Dürer, Gysbrechts, Willmann. Kolekcja Tadeusza Wierzejskiego w polskich muzeach”;
- 2017 – Sosnowieckie Centrum Sztuki „Zamek Sielecki” za wystawę „Zakład fotograficzny Bracia Altman. Fotografujemy wszystko i wszędzie”;
- 2018 – Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie za wystawę „Żywioły i maski wśród obrazów z kolekcji Grażyny i Jacka Łozowskich”;
Wyróżnienia: White & Case za aranżację kolekcji i publikację albumu Nasze piętra / Our space (Wydawnictwo SKIRA, Mediolan) oraz za książkę Fangor. Color and space;
- 2019 – Muzeum Villa La Fleur w Konstancinie, utworzone przez Marka Roeflera;
- 2020 – Muzeum Zamek Górków w Szamotułach za wystawę „Chwała Pacykowianom”, eksponaty ze zbiorów własnych oraz prywatnych kolekcji – Doroty i Pawła Sobaszkiewiczów oraz Wojciecha Napierały.
- Fundacja Andrzeja Wróblewskiego z Warszawy oraz Moderna Galerija w Lublanie (Słowenia) za wystawę „Waiting Room. Andrzej Wróblewski”.