numer w wersji pdf do pobrania
Od Redakcji
Sejm RP ustanowił rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. W Uchwale wskazano, że w 2022 r. przypadają dwusetne urodziny romantyzmu – znaczącej w dziejach kultury polskiej epoki historii sztuki i literatury. Ponadto, że rocznica ta jest dobrym powodem do przypomnienia „duchowego depozytu, jaki pozostawili nam romantyczni bohaterowie, artyści i myśliciele”. Przypomniano wreszcie, że dwieście lat temu ukazały się w Wilnie (w drukarni Józefa Zawadzkiego) Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zawarte w pierwszym tomiku poezji młodego poety i to właśnie ten tomik wyznaczył początek polskiego romantyzmu.

W zaszczytnym gronie wybitnych poetów romantycznych od wielu lat wymienia się niezmiennie trzech polskich wieszczów: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego. Wydaje się także, iż (być może chwilowo) nie ma zgody na to, by czwartym wieszczem nazwać któregoś z pozostałych wielkich romantyków, z Cyprianem Kamilem Norwidem na czele, ale przynajmniej temu artyście od niedawna los bardziej sprzyja. Dzięki wieloletniej batalii znawców i miłośników jego dorobku (nie tylko w dziedzinie literatury, ale także w malarstwie, rysunku, grafice i rzeźbie) udało się wreszcie przeforsować pomysł ustanowienia dla niego trwałego miejsca pamięci w postaci muzeum biograficznego (w pałacu w Dębinkach koło Wyszkowa).
Z kolei o Wincentym Polu, najczęściej nazywanym epigonem polskiego romantyzmu, nikt już prawie nie słyszał oprócz garstki naukowców interesujących się jego spuścizną literacką, naukową i publicystyczną, a także niewielkiej grupki osób zafascynowanych dokonaniami tego poety. Wydaje się więc, że to dobry pomysł, by przypomnieć jego zasługi, szczególnie, że obchodzimy w tym roku sto pięćdziesiątą rocznicę śmierci tego wybitnego Polaka (s. 4-21).
Podobnie niewiele wiemy o Joachimie Lelewelu, jako artyście rytowniku (!). Znamy go przecież raczej jako polskiego historyka, pedagoga, numizmatyka i bibliografa, a także polityka i emigranta zmarłego na obczyźnie. Ta właśnie niewiedza jest jednym z powodów, dla których prezentujemy w tym numerze obszerną opowieść o Lelewelu „Rytowniku Polski”, jak go nazwała kuratorka poświęconej mu niezwykłej wystawy w krakowskich Sukiennicach i zarazem autorka wskazanego artykułu (s. 30-37).
Polecamy również lekturę tekstów o dwóch kolejnych obiektach wyróżnionych w ubiegłorocznym konkursie „Zabytek Zadbany” (s. 41-46), a także artykułów, których tematem jest dziewiętnastowieczna luksusowa moda (s. 62-69).
Wreszcie tekst Ulga na zabytki (s. 70-72). Jest to wybór pięciu ważnych wypowiedzi w mediach na tak określony temat, w związku z toczącą się dyskusją o plusach i minusach nowej regulacji prawnej. Choć materiał ten zamieściliśmy na końcu numeru, to jesteśmy przekonani, że do jego przeczytania zachęcać nikogo nie trzeba. A na okładce – „Umierający Gal” – biskwitowa figurka z kolekcji wilanowskiej, której symboliki, mając na uwadze tragiczne wydarzenia ostatnich dwóch miesięcy, objaśniać nie musimy.
Wojciech Przybyszewski
Prenumerata
W 2022 r. ukaże się 6 numerów „Spotkań z Zabytkami” w wersji drukowanej oraz elektronicznej (w formacie PDF). Istnieją trzy warianty prenumeraty:
- prenumerata tylko wersji drukowanej 126 zł za rok (21 zł za numer) – koszt wysyłki pokrywa wydawca,
- prenumerata tylko wersji elektronicznej 72 zł za rok (12 zł za numer),
- prenumerata wersji drukowanej oraz elektronicznej 180 zł za rok (30 zł za numer) – koszt wysyłki pokrywa wydawca.
Zamówienie należy przesłać na adres prenumerata@zabytki.online, podając:
adres mailowy, na który mają być wysyłane kolejne numery czasopisma lub
adres tradycyjny w przypadku prenumeraty wersji drukowanej.
Równocześnie prosimy o dokonanie wpłaty na konto:
Fundacja Hereditas
ul. Marszałkowska 58 lokal 24
00-545 Warszawa
ING Bank Śląski 36 1050 1038 1000 0090 6992 4562
W przypadku chęci otrzymania faktury VAT prosimy o przesłanie mailem niezbędnych danych. Wszelkie pytania w sprawie prenumeraty prosimy kierować mailowo lub telefonicznie:
e-mail: prenumerata@zabytki.online
tel. 501 259 012
Spis treści numeru 3-4, 2022
Od redakcji
Przegląd wydarzeń
Jubileusz Wincentego Pola
Dworek Wincentego Pola – lubelskie muzeum poety-geografa
Wiktor Kowalczyk
Jak Pol z Kossakiem unieśmiertelnili Mohorta
Wojciech Przybyszewski
Pograniczne zamki Podola
Jarosław Komorowski
Galeria kolekcjonerstwa Potockich w pałacu wilanowskim
Joanna Paprocka-Gajek, Marta Gołąbek
Joachim Lelewel – Rytownik Polski
Janina Wilkosz
Wokół jednego zabytku: Zapomniany witraż w warszawskim hotelu Bristol
Adrian Sobieszczański
ZABYTKI W KRAJOBRAZIE ————————————–
Budynek dyrekcji Stoczni Gdańskiej
Hanna Mackiewicz
Secesyjna kamienica w Poznaniu
Hanna Mackiewicz
Akcja cmentarze: Cmentarz ewangelicki w Chodczu
Arkadiusz Ciechalski
Akcja cmentarze: Upamiętnienie na cmentarzu
żydowskim w Warszawie
Spotkanie z książką: Trzy dekady „Almanachu Muszyny”
TO TEŻ SĄ ZABYTKI ————————————–
O czym mówią warszawskie posadzki
Katarzyna Komar-Michalczyk
ZBIORY I ZBIERACZE ————————————–
„Święty Augustyn w celi” – kwatera poliptyku z Füssen
Ewa Korpysz
Spotkanie z książką: Królewskie srebra stołowe
Przeoczona ilustracja
Wojciech Przybyszewski
Dom mody – nowoczesny model biznesowy XIX w.
Przemysław Krystian Faryś
Z WIZYTĄ W MUZEUM ————————————–
Spotkanie z książką: Jedwabne tkaniny odzieżowe
Modowy luksus
Beata Kuman
Spotkanie z książką: Sztuka XIX i XX w. w Muzeum Narodowym w Szczecinie
ROZMAITOŚCI ————————————–
Zabytki i prawo: Ulga na zabytki
Żaneta Gwardzińska-Chowaniec,
Jowita Pustuł,
Monika Bogdanowska,
Katarzyna Zalasiń
III OKŁ. Listy