numer w wersji pdf do pobrania
Od Redakcji
Zdaniem Wincentego Pola (1807-1872), który 18 marca 1868 r. w sali Towarzystwa Naukowego Krakowskiego wystąpił z prelekcją zatytułowaną „O potrzebie zachowania pomników z przeszłości i znaczeniu ich w czasie dzisiejszym”, „Odniesienie tak pomników sztuki, jak pomników literatury, tak zabytków starożytności, jak pamiątkowych budowli – odniesienie […] tego wszystkiego do właściwej epoki w dziejach, i słuszne ocenienie tych zabytków pod względem sztuki, literatury i dziejów – ten […] krytyczny wymiar sprawiedliwości, jest cechą dzisiejszego społeczeństwa, znamieniem nowożytnej cywilizacyi i nabytkiem postępu w sferze ducha. Nie jest to ani lubownictwo zabytków starożytnych, ani zamiłowanie nawet przeszłości: jest to żelazna konieczność wieku obliczenia się z przeszłością i właściwego jej ocenienia, celem objaśnienia własnego stanowiska i drogi, którą ma iść społeczeństwo w nowe tory cywilizacyi puszczone” (Wincenty Pol, O potrzebie zachowania pomników z przeszłości i znaczeniu ich w czasie dzisiejszym. Prelekcya miana dnia 18 Marca 1868 r. w sali Towarzystwa Naukowego Krakowskiego przez…, Kraków 1868, s. 3-4).
Czyż można lepiej opisać – nie bacząc na niedogodności w czytaniu i zrozumieniu dziewiętnastowiecznego języka – ideę, która po przeszło stu dwudziestu latach przyświecała twórcom utworzenia Listy Pomników Historii? To prawda, że Pol, mówiąc o „pomnikach z przeszłości” czy „pomnikach sztuki”, miał na myśli szerszą kategorię obiektów, które obecnie nazywamy po prostu zabytkami. Zwrócenie jednak uwagi na fakt, że należy je nie tylko chronić, lecz także ocenić „pod względem sztuki, literatury i dziejów”, daje asumpt do przypisania temu wybitnemu poecie i geografowi wczesnej próby kategoryzowania zabytków pod względem ich wartości i wagi, co nie powinno być bez znaczenia dla obecnych i przyszłych pokoleń Polaków.
Pomniki historii – to temat, na który w tym numerze chcemy zwrócić szczególną Państwa uwagę. Dzięki współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa oraz Muzeum Czartoryskich w Puławach prezentujemy na naszych łamach artykuły, w których omówiona została definicja oraz historia utworzenia tej kategorii zabytków (s. 4-6), przedstawione najnowsze wpisy na Listę Pomników Historii (s. 6-10 i 12-19) oraz cała lista, licząca obecnie już 114 obiektów (s. 11).
Pamiętajmy – i to nie tylko dlatego, że pozostała część grudniowego wydania „Spotkań z Zabytkami” tradycyjnie poświęcona jest zabytkom Warszawy − że już w 1994 r., a więc w ramach pierwszych wpisów na Listę Pomników Historii, za taki właśnie pomnik historii uznany został historyczny zespół miasta Warszawy z Traktem Królewskim i Wilanowem. W zamieszczonych w numerze tekstach o tematyce warszawskiej zwraca uwagę szczególna dbałość ich autorów − pracowników Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków o tzw. młode zabytki, architekturę, powstałą już po drugiej wojnie światowej, w tym wnętrza budynków użytkowych z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku.
Wojciech Przybyszewski
Prenumerata
W 2022 r. ukaże się 6 numerów „Spotkań z Zabytkami” w wersji drukowanej oraz elektronicznej (w formacie PDF). Istnieją trzy warianty prenumeraty:
- prenumerata tylko wersji drukowanej 126 zł za rok (21 zł za numer) – koszt wysyłki pokrywa wydawca,
- prenumerata tylko wersji elektronicznej 72 zł za rok (12 zł za numer),
- prenumerata wersji drukowanej oraz elektronicznej 180 zł za rok (30 zł za numer) – koszt wysyłki pokrywa wydawca.
Zamówienie należy przesłać na adres prenumerata@zabytki.online, podając:
adres mailowy, na który mają być wysyłane kolejne numery czasopisma lub
adres tradycyjny w przypadku prenumeraty wersji drukowanej.
Równocześnie prosimy o dokonanie wpłaty na konto:
Fundacja Hereditas
ul. Marszałkowska 58 lokal 24
00-545 Warszawa
ING Bank Śląski 36 1050 1038 1000 0090 6992 4562
W przypadku chęci otrzymania faktury VAT prosimy o przesłanie mailem niezbędnych danych. Wszelkie pytania w sprawie prenumeraty prosimy kierować mailowo lub telefonicznie:
e-mail: prenumerata@zabytki.online
tel. 501 259 012
Spis treści numeru 11-12, 2021
Od redakcji
Przegląd wydarzeń
Pomnik historii
Anna Hanaka, Anna Wawrzyńczuk
Obiekty zabytkowe wpisane na Listę Pomników Historii w 2021 r.
Lista Pomników Historii
Zespół Rezydencyjny Książąt Czartoryskich w Puławach pomnikiem
historii
Grażyna Bartnik
Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie – powrót do dawnej
kolorystyki wnętrza
Przemysław Alchimowicz, Jakub Korwin-Szymanowski,
Zofia Kamińska
Wnętrza lokali użytkowych w Warszawie
Urszula Zielińska-Meissner
Wokół jednego zabytku: „Złota Kurka” na MDM-ie
Aldona Tołysz
ZABYTKI W KRAJOBRAZIE ————————————–
W Pracowni-Archiwum Karola Tchorka
Michał Krasucki
Odsłonięto górne wejście do Elizeum
Aneta Bojanowska
Spotkanie z książką: Izabela Czartoryska – dux femina facti
Z WARSZTATU KONSERWATORA ————————————–
Dokumentacja konserwatorska
Andrzej Wolański
TO TEŻ SĄ ZABYTKI ————————————–
Architektura Warszawy we fragmentach
Paulina Świątek
Artysta i szyld
Wojciech Przybyszewski
Spotkanie z książką: Warszawskie Stare Miasto − autentyzm
nieznany
ZBIORY I ZBIERACZE ————————————–
Wokół miśnieńskich posągów konnych Augusta II i Augusta III
Wanda Załęska
Spotkanie z książką: Serwis sułtański
Ochrona zabytków na plakatach ze zbiorów warszawskiego Muzeum Niepodległości
Andrzej Kotecki
Warszawskie bilety komunikacyjne
Jarosław Loretz
Z WIZYTĄ W MUZEUM ————————————–
Królewskie srebra stołowe
Dariusz Nowacki
Projekt „Przeszłość Przyszłości…”
Spotkanie z książką: Polska na emigracji
ROZMAITOŚCI ————————————–
IV Warszawska Konferencja Konserwatorska
Anna Jagiellak
Sekretariat Regionalny Europy Środkowej i Wschodniej OWHC w Warszawie
Marcin Kamola
Druga odsłona kampanii społecznej „Krajobraz Mojego Miasta”
Wioletta Łabuda-Iwaniak