czwartek, 28 marca, 2024
Strona głównaSpotkania z Zabytkami2021Spotkania z Zabytkami 7-8 2021

Spotkania z Zabytkami 7-8 2021

numer w wersji pdf do pobrania

Od Redakcji

W opinii podróżującego po Polsce pod koniec XVIII w. lekarza ze Śląska Jana Józefa Kauscha „niektóre wielkopańskie rezydencje w Polsce zaliczyć można do najpiękniejszych posiadłości w świecie. W majątku księcia Adama Czartoryskiego, któremu pod względem zalet serca i umysłu mało który potomek Piastów dorównuje, podobnie jak mało który magnat dorównuje mu pod względem bogactwa, nawet budynki gospodarskie, jak mnie zapewniano, mają wygląd pałaców, cóż dopiero mówić o jego zamkach!”. Następnie, jako przykład takiej niezwykle pięknej rezydencji, pozostawił w swoich wspomnieniach (Nachrichten ϋber Polen, cz. 1, Graz 1793) opis założenia zamkowo-ogrodowego w Rydzynie, posiadłości książąt Sułkowskich. „Jest to prawdziwy pomnik wielkości polskiej magnaterii! – pisał. […] Z majestatycznych bocznych budowli oprócz pięknej świątyni podróżnemu rzucają się przede wszystkim w oczy dwa długie rzędy eleganckich domów ciągnące się w kierunku miasta Leszna. […] Wszystko tutaj zdradza wyrobiony smak, wszystko wykonane zostało w doskonałym stylu architektonicznym. […]. W każdej ze wspomnianych linii domów można zauważyć nie tylko dwa czy trzy ładne budynki, ale wiele pałaców, tworzących w sumie piękną całość. Zabudowania te przeznaczone są na stajnie, na mieszkania dla oficjalistów, pokoje gościnne […]. Z jednej strony linii domów ciągnie się w dół, wzdłuż ogrodu, długi, piękny budynek, przeznaczony na teatr, salę balową, galerie obrazów, oranżerie itp. […] [Natomiast] główna część tych architektonicznych budowli, właściwy zamek, nie dorównuje pod względem wyglądu później wzniesionym, wspaniałym budynkom bocznym; można by go nazwać książęcym, podczas gdy tamte zasługują na miano królewskich. […] W całości jest to z pewnością niezły obiekt architektoniczny, chociaż nie da się pod względem architektury porównać ani z berlińską zbrojownią, ani z drezdeńskim pałacem japońskim. [Za to] urządzenie wnętrza jest wspaniałe, niektóre obicia bardzo bogate […]. Zwłaszcza w zdumienie wprawia obcego wielka sala rydzyńskiego pałacu […]. Dopóki będzie istnieć ta sala ze swoim wspaniałym plafonem Neunhertza, dopóty warto będzie podejmować trudy wielomilowej podróży, aby podziwiać to arcydzieło wytwornego gustu, prześcigające nawet sławną Śląską Salę w Lubiążu” (J. J. Kausch, Wizerunek narodu polskiego, [w:] Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, opracował i wstępem poprzedził Wacław Zawadzki, t. 2, Warszawa 1963, s. 301-303).

Założenie zamkowo-ogrodowe (czy zamkowo-parkowe, jak opisują to inni) w Rydzynie to tylko jeden z wielu zachowanych do dzisiaj w Polsce i znajdujących się w lepszym lub gorszym stanie zespołów zabytkowych o takim charakterze. W tym numerze przypominamy historię i obecny stan zachowania kilku z nich. A są to założenia rezydencjonalne właśnie w Rydzynie (s. 4-11), a także w Guzowie (s. 12-21), Kozłówce (s. 22-27), Dobrzycy (s. 28-35) i w Białej (s. 36-42).

Artykuły o polskich zespołach zamkowo-ogrodowych nie wyczerpują, oczywiście, tematów prezentowanych w numerze. Spośród tych pozostałych szczególnej uwadze Państwa polecamy trzy teksty dotyczące pobytu Juliana Fałata w Sewilli w czasie obchodzonych tam uroczystości Wielkiej Nocy (s. 58-63) oraz dwa poświęcone nowym wystawom – w Muzeum Narodowym w Warszawie (s. 64-66) i w Oblęgorku, Oddziale Muzeum NA OKŁADCE: Narodowego w Kielcach (s. 67-70).

Wojciech Przybyszewski

Jak zamówić wersję PDF

W celu zamówienia wersji PDF prosimy o wysłanie maila na adres: prenumerata@zabytki.online
W treści maila prosimy podać:
1) adres e-mail do wysyłki,
2) dane do faktury, jeśli chcą ją Państwo otrzymać,
3) typ prenumeraty:
– całoroczna
albo
– wybrane konkretne numery (należy je wskazać).

Prosimy o wpłatę kwoty:
54 zł w przypadku prenumeraty całorocznej,
9 zł x liczba numerów – w przypadku prenumeraty wybranych numerów.
Prosimy o dokonanie przelewu na dane:
Fundacja Hereditas
ul. Marszałkowska 58 lokal 24
00-545 Warszawa
ING Bank Śląski
36 1050 1038 1000 0090 6992 4562

Spis treści numeru 5-6, 2021

Od redakcji

Przegląd wydarzeń

Rydzyna – perła Wielkopolski
Adam Urbaniak

Guzów odzyskuje swój splendor
Marcin Brzeziński

Pałac Zamoyskich w Kozłówce – piękno, autentyzm, wyjątkowość
Anna Fic-Lazor

Zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy
Stanisław Borowiak

Zespół pałacowo-obronny Radziwiłłów w Białej Podlaskiej
Iwona Maksymiuk

ZABYTKI W KRAJOBRAZIE ————————————–

Spływ Dunajcem – Czerwony Klasztor
Stanisław Grzelachowski

Spotkanie z książką: Kresowa Atlantyda – tom XVI

Akcja cmentarze: Cmentarz ewangelicki w Legnicy
Hanna Szurczak

Akcja dwory: Jak Feniks…
Mirosław Marcinkowski

ZBIORY i ZBIERACZE ————————————–

Angielskie jedwabne tkaniny odzieżowe połowy XVIII w.
Przemysław Krystian Faryś

Spotkanie z książką: Tkanina – cenne dziedzictwo

Julian Fałat w wielkanocnej Sewilli
Marek Kabat

Ferdynanda Hoesicka Noc w Sewilli…

Z Paryża przez Madryt i Toledo do Sewilli
Wojciech Przybyszewski

Z WIZYTĄ W MUZEUM ————————————–

Twórczość Anny Bilińskiej-Bohdanowicz

Spotkanie z książką: Obrazy Rembrandta z kolekcji Zamku Królewskiego

Sienkiewicz i Siemiradzki − przyjaźń pod znakiem antyku
Łukasz Wojtczak

Spotkanie z książką: Zachęta

ROZMAITOŚCI ————————————–

W 220. rocznicę utworzenia pierwszego na ziemiach polskich muzeum

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Książki