W dniach 14-16 lipca 2020 r. odbędzie się pierwsza w tym roku komisja konserwatorska, która omówi rozpoczynające się prace konserwatorskie przy zlokalizowanych w obwodzie lwowskim obiektach związanych z polskim dziedzictwem kulturowym. Prace są finansowane ze środków Instytutu POLONIKA oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”, którego Instytut POLONIKA jest od 2020 r. operatorem.
„W tym roku, wyjątkowo, pierwsza komisja konserwatorska jest dopiero w lipcu, już po rozpoczęciu niektórych prac konserwatorskich” – mówi Piotr Ługowski, szef Programu OCHRONA w Instytucie POLONIKA. – „Z powodu pandemii koronawirusa (COVID-19) nie był możliwy wcześniejszy przyjazd członków komisji. Cieszymy się natomiast z zaangażowania konserwatorów, którzy przybyli tu już w czerwcu, pomimo konieczności pokonania wielu trudności wynikających z pandemii. Dzięki temu część prac już się rozpoczęła”.
Ze względu na dużą liczbę planowanych prac na terenie Ukrainy, pierwsza tegoroczna komisja konserwatorska zajmie się wybranymi obiektami na terenie Lwowa i obwodu lwowskiego.
Prace konserwatorskie realizowane w obwodzie lwowskim, finansowane ze środków Instytutu POLONIKA
Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
Cmentarz Łyczakowski jest jedną z najważniejszych nekropolii dawnej Rzeczypospolitej i wyjątkowym świadectwem jej wielonarodowości, zarówno w odniesieniu do pochowanych tam osób, jak i twórców wyjątkowej klasy artystycznej nagrobków i kaplic grobowych. W 2020 r. rozpoczną się tam prace przy kolejnym, tym razem betonowym, grobowcu rodziny wybitnego architekta lwowskiego Piotra Tarnawieckiego. Planowana jest pełna konserwacja grobowca. Wobec rzadko podejmowanych prac przy materiale, jakim jest beton, projekt stanowi wyjątkowo ciekawe wyzwanie konserwatorskie.
Obok prac przy nagrobkach, od 2019 r. realizowane są projekty związane z kaplicami grobowymi. Jako pierwsza została objęta opieką kaplica Krzyżanowskich – neogotycka, ceglana budowla, tzw. kaplica z chimerami. Obiekt był w bardzo złym stanie, a działania z nim związane są niezwykle skomplikowane ze względu na różnorodność technologiczną elementów składowych. W bieżącym roku Instytut POLONIKA planuje zakończenie tych prac.
Kolejnym odnawianym obiektem małej architektury jest kaplica Barczewskich ‒ mauzoleum rodzinne wzniesione w 1887 r., po śmierci fundatora Probusa Włodzimierza Barczewskiego. Solidna budowla w stylu bizantyjskim dużą połać kopuły utraciła już w czasie drugiej wojny światowej i w takim stanie pozostała do dziś. Uszkodzenie to spowodowało stopniową degradację metalowej konstrukcji i kamiennych bloków tworzących kaplicę. Prace zaplanowane są na dwa lata.
Kaplica Barczewskich na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie
Ze względu na bardzo zły stan, przeprowadzone zostaną także techniczne prace zabezpieczające (orynnowanie) kaplicy Krzeczunowiczów, jednej z bardziej reprezentatywnych kaplic grobowych. Pozwoli to zapobiec dalszej degradacji obiektu. W przyszłości kaplica zostanie objęta pełnym programem prac konserwatorsko-budowlanych.
Ponadto Instytut POLONIKA przeprowadzi prace ratunkowe piętnastu nagrobków zniszczonych podczas nawałnicy, która przetoczyła się nad Lwowem w czerwcu tego roku. Na tej liście znajdują się m.in. nagrobek Julianny z Schabingerów Newater oraz nagrobek Brayerów, Tranklów i Weiglów – oba dłuta Antona Schimsera. W roku 2021 Instytut planuje sfinansowanie pełnej konserwacji tej wyjątkowej grupy rzeźbiarskiej.
Kościół pojezuicki, obecnie greckokatolicka cerkiew garnizonowa Świętych Piotra i Pawła we Lwowie
W kościele trwają prace przy znajdujących się na sklepieniu nawy głównej iluzjonistycznych freskach autorstwa Franciszka i Sebastiana Ecksteinów. W tym roku rozpocznie się realizacja konserwacji estetycznej. Prace zaplanowano na najbliższe dwa lata, a realizowane są przez polsko-ukraiński zespół konserwatorów pod kierownictwem dr. Pawła Bolińskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Rusztowania w kościele pojezuickim we Lwowie
Fragment fresków autorstwa Franciszka i Sebastiana Ecksteinów w kościele pojezuickim we Lwowie
Kościół św. Antoniego (oo. franciszkanów) we Lwowie
Kościół ten od XVIII w. jest franciszkańską świątynią zakonną. W roku 2019 Instytut POLONIKA przystąpił do konserwacji monumentalnych poprzedzających wejście do świątyni schodów z rzeźbą Immaculaty. W związku z tym, że konstrukcja podbudowy schodów (która od 1901 r. nie była poddana żadnym pracom konserwatorskim) okazała się być w znacznie gorszym stanie technicznym, niż pierwotnie przewidywano, prace zostaną ukończone dopiero w roku bieżącym.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Winnikach
W tej budowli o cechach stylowych późnego baroku przechowywany był uważany za cudowny obraz Matki Bożej Winnickiej pochodzący najprawdopodobniej z przełomu XVII i XVIII w. i będący kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W 2019 r. rozpoczął się tutaj zaplanowany na kilka lat projekt konserwacji malowideł ściennych, którego celem jest usunięcie skutków wtórnych przemalowań i powojennej dewastacji oraz odtworzenie barokowego wystroju wnętrza kościoła. Prace konserwatorskie będą realizowane w formie warsztatów przez studentów Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie pod kierownictwem dr. Pawła Bolińskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Projekty finansowane z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”, nadzorowanego przez Instytut POLONIKA
W ramach tegorocznej edycji programu dofinansowano 57 zadań, spośród których aż 20 będzie realizowanych w obwodzie lwowskim na Ukrainie. 12 z nich dotyczy obiektów rozmieszczonych na terenie samego Lwowa, a 8 kolejnych zlokalizowanych jest w jego okolicy.
W katedrze łacińskiej (bazylika metropolitalna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie) zrealizowanych zostanie 5 zadań:
- prace konserwatorskie i restauratorskie przy obrazie „Modlitwa w Ogrójcu” (beneficjent: Stowarzyszenie Absolwentów Akademii Dziedzictwa),
- konserwacja dwóch drewnianych konfesjonałów z XVIII w. (beneficjent: Stowarzyszenie Oświaty i Kultury Polskiej),
- prace konserwatorskie kruchty zachodniej (beneficjent: Stowarzyszenie Oświaty i Kultury Polskiej),
- prace konserwatorskie witraża ,,Matka Boża Królowa Aniołów” (beneficjent: Stowarzyszenie Oświaty i Kultury Polskiej),
- prace konserwatorskie nagrobków arcybiskupa Ferdynanda Kickiego oraz Hieronima Sierakowskiego (Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie).
Wnętrze katedry łacińskiej we Lwowie
Przy kościele Świętych Piotra i Pawła zostaną zrealizowane prace konserwatorskie najcenniejszych elementów fasady, rzeźb oraz detalu architektonicznego (beneficjent: Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Dziedzictwa Kultury KON-FEDERACJA). W najstarszej (prezbiterialnej) części katedry ormiańskiej we Lwowie podjęte będą interwencyjne działania konserwatorskie przy mozaikach i malowidłach znajdujących się wokół mozaiki autorstwa Józefa Mehoffera (beneficjent: Stowarzyszenie Absolwentów Akademii Dziedzictwa).
Mozaika J. Mehoffera w katedrze ormiańskiej we Lwowie
Kolejny projekt realizowany będzie w Kamienicy Królewskiej (Pałacu Korniakta), gdzie zostaną przeprowadzone prace konserwatorskie we wnętrzu sali reprezentacyjnej na pierwszym piętrze w oficynie (beneficjent: Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Dziedzictwa Kultury KON-FEDERACJA).
Projekty dofinansowane w ramach programu dotyczą także istotnych lwowskich nekropolii. Na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie wykonane będą prace restauratorsko-konserwatorskie nagrobków (beneficjent: Fundacja Dziedzictwa Kulturowego):
- NN z aniołem oraz napisem PAX, autorstwa Kurczyńskiego,
- sarkofagu Joanny z Roszkowskich Bogghowund,
- Konstantego Stanka,
- Iwana Bartoszewskiego,
- Teresy Kulczyckiej.
Dodatkowo, w tej samej lokalizacji będą też realizowane prace przy dwóch XIX‑wiecznych nagrobkach rodziny Dzieduszyckich (beneficjent: Związek Rodu Dzieduszyckich herbu Sas).
Konserwatorzy pojawią się także na cmentarzu Janowskim, gdzie przeprowadzone będą prace przy grobowcu rodziny Dzięgielowskich oraz grobie rodziny Tomaszewskich (beneficjent: Fundacja Dziedzictwo Kresowe im. Orląt Lwowskich).
We Lwowie zostanie przeprowadzona także konserwacja figury św. Floriana znajdującej się na budynku straży pożarnej. Działanie zostanie wykonane w ramach projektu „Ochrona dziedzictwa kulturowego dawnego Województwa Ruskiego” (beneficjent: Fundacja Dziedzictwa Kulturowego). Projekt będzie obejmował także prace znajdujące się poza granicami tego miasta:
- prace konserwatorskie przy pomnikach: Andzi Kuryłowiczówny, Leonardy Chorzemskiej oraz Eugenji z Łysych Jung w Złoczowie,
- prace konserwatorskie przy pamiątkowej tablicy Tadeusza Kościuszki w Stryju.
Dzięki wsparciu MKiDN realizowane będą także projekty w:
- kolegiacie św. Wawrzyńca w Żółkwi (beneficjent: Fundacja Dziedzictwa Kulturowego),
- kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Świętej Tekli w Tadaniach (beneficjent: Fundacja MOSTY),
- kościele Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Stryju (beneficjent: Fundacja Semper Fidelis na rzecz Archidiecezji Lwowskiej),
- kościele św. Anny w Sąsiadowicach (beneficjent: Fundacja Ochrony Zabytków „Pro Monumentis Republica”),
- kościele Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Mościskach (beneficjent: Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Dziedzictwa Kultury KON-FEDERACJA),
- kościele św. Józefa w Hruszowie (beneficjent: Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno‑Gospodarczych Gminy Lubaczów),
- kościele św. Michała Archanioła w Rawie Ruskiej (beneficjent: Fundacja Semper Fidelis na rzecz Archidiecezji Lwowskiej)
oraz remont nagrobków na cmentarzu w Drohobyczu (beneficjent: Fundacja Niepodległości).
2020-07-13
Źródło: informacja prasowa
