czwartek, 28 marca, 2024
Strona głównainstrumenty muzyczne„Magia instrumentów. Osobliwości inwencja trzygłosowa”

„Magia instrumentów. Osobliwości inwencja trzygłosowa”

Tworzona od przeszło pół wieku, licząca ok. 2300 muzycznych obiektów szydłowiecka kolekcja instrumentów to zbiór unikatowy, zawierający przede wszystkim oryginalne etnograficzne artefakty świadczące o bogactwie polskiej tradycji muzycznej. „Esencja” kolekcji – ponad 200 polskich ludowych instrumentów – zaprezentowana została na wystawie stałej zatytułowanej „Instrumenty… – zobaczyć i usłyszeć tradycję”, udostępnianej od października 2015 r. w trzech komnatach szydłowieckiego zamku.

W ukrytych zasobach szydłowieckiego muzeum pozostały dziesiątki ciekawych muzycznych obiektów o różnej proweniencji. Obok polskich, jak też pochodzących z innych krajów instrumentów stricte tradycyjnych, są to instrumenty profesjonalne, które z różnych powodów znalazły się w obrębie oddziaływania muzyki tradycyjnej i współtworzą ją. Najbardziej oryginalne obiekty z tej części szydłowieckich zasobów – nietypowe w swej formie, z oryginalnymi zdobieniami – prezentuje wystawa „Magia instrumentów. Osobliwości inwencja trzygłosowa”, umieszczona w wyjątkowej scenerii: w architekturze trzech pozostających w amfiladzie piętnasto-szesnastowiecznych komnat najstarszej, północnej części zamku, do niedawna mieszczących biura muzeum. Miejscami bogato dekorowane renesansowymi i empirowymi fryzami oraz renesansowymi, polichromowanymi stropami kasetonowymi, kameralne, historyczne pomieszczenia, tworząc niepowtarzalną scenerię, pozwoliły zwrócić uwagę na osobliwe instrumentologiczne artefakty, niepozostające w konflikcie z estetyką i historycznym charakterem komnat, i skonstruować narrację wystawy w swobodnym odniesieniu do inwencji – utworu polifonicznego o odległej proweniencji, jako gatunek znanego w Europie i szczególnie chętnie uprawianego w czasach późnej świetności szydłowieckiego zamku, w pierwszej połowie XVIII w.

Inwencja – krótki, kilkugłosowy, oparty na imitacji instrumentalny utwór o nieokreślonej ściśle konstrukcji, w tym wypadku inwencja trzygłosowa, zainspirowała do stworzenia wielowątkowej, kontrapunktycznej konstrukcji całego planu ekspozycji, jako przestrzeni wizualnej i audialnej, budowanej trójpłaszczyznowo:

1. w odniesieniu do przestrzeni ekspozycyjnej, dyktującej kryteria doboru prezentowanych w nim artefaktów (zróżnicowana estetyka tej części zamkowej przestrzeni i jej trójdzielny układ);

2. w odniesieniu do instrumentów i aspektów, w jakich są one prezentowane, tj.: wizualnego (oryginalność formy, zdobnictwa, konstrukcji instrumentów), dźwiękowego (brzmienie i możliwości dźwiękowe instrumentów), historyczno-społecznego (zwracającego uwagę na proweniencję instrumentów i ich historię);

3. w odniesieniu do sposobów doświadczania walorów brzmieniowych instrumentów, a więc poznawania instrumentów w zakresie ich podstawowej funkcji (audio, audiowizualnie, jako samodzielne doświadczenie dźwiękowe).

Wspomniana, nietypowa, urzekająca urodą historycznych wnętrz, zróżnicowana pod względem estetycznym trzyczęściowa przestrzeń wystawy pozwoliła w poszczególnych jej obszarach położyć akcent na różnego typu walory. Estetyka wczesnorenesansowych polichromii i stropów kasetonowych Komnaty Staropolskiej, najbardziej wyraźnie powiązana z architekturą zamku i jego dziejami, wskazała na kryterium historyczne i podyktowała umieszczenie w jej obszarze instrumentów związanych z dawnym, szesnasto-siedemnastowiecznym instrumentarium dworskim. Środkowe ogniwo ciągu ekspozycyjnego – Komnatę Intermezzo, najbardziej dotkniętą dokonanymi w przeszłości przeobrażeniami uszczuplającymi jej artystyczny walor – wypełniło eksperymentarium dźwięku: multimedialna, interaktywna przestrzeń samodzielnego doświadczania dźwięku dla różnych grup wiekowych poprzez aktywne obcowanie zwiedzających z dostępnymi instrumentami. Punktem wyjścia dla aranżacji Komnaty Lutniczej jest inspirowane głównie empirową dekoracyjną polichromią pomieszczenia kryterium artystyczne, odnoszące się przede wszystkim do korespondującego z elegancją i bogactwem dekoracji komnaty estetycznego wyrafinowania formy i zdobnictwa chordofonów smyczkowych i szarpanych, w tym głównie instrumentów skrzypcowych.

Ekspozycja „Magia instrumentów. Osobliwości inwencja trzygłosowa”, której otwarcie nastąpi 5 grudnia 2019 r. o godz. 18.00,  to wystawa stała odnosząca się do bogatych konstrukcji muzycznych doby baroku. Tworzące całość ekspozycyjną trzy tematy – trzy głosy tej instrumentologicznej inwencji, prezentowane w trzech komnatach zamku, budowane w odniesieniu do trzech odmiennych kryteriów, stopniowo wprowadzone, oplatane kontrapunktem odniesień historycznych, ikonograficznych, także tych multimedialnych – budują jedną opowieść, będącą zarazem muzycznym doświadczeniem: wizualnym, audialnym, empirycznym. W jej duchu i materii splatają się historia, piękno, kreatywność i dźwięk. Co ciekawe, to opowieść ciągle nowa, inna, bo współtworzą ją także zwiedzający w eksperymentarium Komnaty Intermezzo.

dr Aneta Oborny

kurator wystawy

Dyrektor Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu

2019-11-30

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Książki