11 marca 2020 r. mija 100 lat od chwili, gdy Muzeum Narodowe w Krakowie obdarowane zostało bezcennym zbiorem, zgromadzonym przez jednego z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych kolekcjonerów polskich – Feliksa „Mangghę” Jasieńskiego. Z tej okazji w przeddzień rocznicy w MNK odbyło się posiedzenie kapituły Nagrody im. Feliksa Jasieńskiego, która podjęła decyzję o przyznaniu nagród za rok 2019. Nagrody będą wręczone jesienią tego roku podczas przygotowywanej konferencji naukowej, poświęconej znaczeniu kolekcjonerstwa dla upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego.
11 marca 1920 r. Feliks Jasieński (1861-1929) przekazał „Gminie stołecznego, Królewskiego miasta Krakowa” swoją kolekcję dzieł sztuki, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat. Darowizna, na którą złożyło się – nie licząc bogatego księgozbioru – ponad 15 tysięcy obiektów, stanowiła dla krakowskiego Muzeum Narodowego niezwykle cenny nabytek w zakresie malarstwa, rysunku i rzeźby polskiej końca XIX i początku XX w. Zawarte w niej dzieła artystów takich jak Malczewski, Wyspiański, Podkowiński czy Dunikowski pozostają do dzisiaj podstawą prezentacji polskiego „modernizmu” w głównych galeriach muzealnych.
W zbiorze grafiki i plakatu są dzieła mistrzów gatunku, jak Piranesi, Goya, Klinger i Redon, a także plansze sygnowane przez „odnowicieli” polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele; tworzą one trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin (bliskowschodnie kobierce i pasy polskie), a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami Hokusaia i Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy.
Jak twierdzi znawczyni kolekcji Feliksa Jasieńskiego dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, „Niezależnie od swojej wartości artystycznej kolekcja odzwierciedlała także inne aspekty aktywności Jasieńskiego, stanowiąc świadectwo jego zaangażowania w ruch odnowy życia kulturalnego w Polsce w latach 1890-1920: kształtowanie się »nowej szkoły« malarstwa, odrodzenie rzemiosła i grafiki artystycznej. Założyciel »Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie«, inicjator Towarzystwa Przyjaciół tegoż Muzeum, zakresem zainteresowań polski kolekcjoner bliski był kręgom europejskich amatorów sztuki, współpracujących z instytucjami muzealnymi, którzy jako otwarci na awangardowe zjawiska w kulturze, gotowi byli nie tylko bronić swoich estetycznych wyborów, ale i z odwagą popierać najbardziej śmiałe przedsięwzięcia artystyczne”.
Realizując zobowiązania wobec darczyńcy, Muzeum Narodowe w Krakowie podjęło trud przygotowania monumentalnego Korpusu daru Feliksa Jasieńskiego / Corpus of Feliks Jasieński’s Donation –dwa pierwsze tomy ukazały się w latach 2014 i 2016. Przypadająca w tym roku 100. rocznica donacji jest doskonałą okazją do nowego spojrzenia na całość jego dorobku. Pokazanie „Japończyka z Krakowa” jako „Europejczyka modernisty”, zasługującego na porównanie z najznakomitszymi kolekcjonerami epoki, takimi jak Jacques Doucet we Francji czy Charles Lang Freer w Stanach Zjednoczonych, przypomni rozmach jego działań, tym samym przyczyniając się do waloryzacji jego kolekcji – dziś zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie – na arenie międzynarodowej, jako istotnej części polskiego dziedzictwa kulturowego.
Komentując znaczenie darowizny dokonanej przez Feliksa Jasieńskiego, prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, powiedział: „Dzięki Feliksowi Jasieńskiemu Muzeum Narodowe w Krakowie rozpoczęło nowy rozdział w swojej historii, zyskując kolekcję wybitnych dzieł sztuki, w tym tych, z których do dzisiaj słynie. To nie tylko powszechnie znana kolekcja dzieł sztuki japońskiej, ale i wiele cennych prac z okresu Młodej Polski, europejska grafika czy rzemiosło artystyczne. Dar Feliksa Jasieńskiego nadał krakowskiej instytucji nową rangę i prestiż, podkreślając także, jak istotne dla Muzeum Narodowego w Krakowie są postacie darczyńców i przekazywane przez nich zbiory, wśród których Manggha zajmuje bez wątpienia najważniejsze miejsce”.
Dla podkreślenia zasług Feliksa Jasieńskiego dla ochrony polskiego dziedzictwa narodowego, a także wskazania go jako przykładu godnego naśladowania, ustanowiona została doroczna Nagroda im. Feliksa Jasieńskiego „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie”. Na wniosek przedstawicieli środowiska kolekcjonerskiego w 2016 r. Nagrodę ustanowiły Muzeum Narodowe w Krakowie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz Dom Spotkań z Historią w Warszawie. W skład kapituły Nagrody wchodzą: prof. dr hab. Krzysztof Pomian – honorowy przewodniczący; prof. dr hab. Wojciech Kowalski – przewodniczący; prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie – wiceprzewodniczący; dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata – sekretarz; dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor Archiwum Polskiej Akademii Nauk; Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią w Warszawie; Marek Sosenko, założyciel Fundacji Zbiorów Rodziny Sosenków; mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych; Ryszard Kruk, redaktor www.kolekcjonerstwo.pl.
W przeddzień 100. rocznicy przekazania daru, w siedzibie Muzeum Narodowego w Krakowie odbyło się posiedzenie kapituły Nagrody im. Feliksa Jasieńskiego, która podjęła decyzję o przyznaniu nagród za rok 2019 w trzech przewidzianych regulaminem kategoriach.
Nagrody za rok 2019 otrzymali:
Dla pracownika nauki – za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich, dr Joanna Hubner-Wojciechowska za książkę Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik kolekcjonera, Wydawnictwo Arkady (omówienie książki Czytelnicy „Spotkań z Zabytkami” znajdą w numerze 5-6, 2020 naszego czasopisma).
Dla instytucji – za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego, Muzeum Villa La Fleur w Konstancinie utworzone przez Marka Roeflera.
Dla dziennikarza – za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy, Rafał Kamecki, twórca portalu www.artinfo.pl.
Nagrody zostaną wręczone jesienią 2020 roku w trakcie przygotowywanej konferencji naukowej, która ma podjąć istotne współczesne zagadnienia dotyczące znaczenia kolekcjonerstwa dla upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego.
Po posiedzeniu członkowie kierownictwa Muzeum Narodowego w Krakowie oraz kapituły Nagrody Feliksa Jasieńskiego w towarzystwie reprezentantów władz Krakowa udali się na cmentarz Rakowicki, gdzie złożyli wieniec na grobie Feliksa Jasieńskiego.
2020-03-10
Źródło: informacja prasowa
